Patates; uzun yıllar önce İspanyollar tarafından Avrupa’ya getirilen ve dünyaya yayılan bir besin kaynağı olan yaygın kullanılan sebzeler arasında yer alıyor. Patates; patlıcan, biber, domates gibi Solanaceae ailesi yani Patlıcangiller ailesindendir. Mutfaklarda sürekli bulunan patates, kahvaltıdan akşam yemeğine kadar kullanılır. Ayrıca çok çeşitli atıştırmalıklarda da patates kullanılır. Antioksidan özelliğinin yanı sıra sindirim sistemi sağlığını iyileştirici etkiye sahiptir ve zengin besin içeriği olan çok yönlü, doyurucu bir besindir. Tüm bu özellikleri ile beraber bazı kişilerde, nadir de olsa, patatese karşı alerji gelişir. Patates alerjisi, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda ortaya çıkabilir. Patates alerjisi olan kişiler hem çiğ hem de pişmiş patatese alerjik olabilir. Patates alerjiniz varsa; bağışıklık sisteminiz patateste bulunan bazı proteinleri tehlikeli olarak görür. Vücudu tehlikeden korumak için bağışıklık sistemi, histamin ve antikor üretir. Bu durumunun sonucunda alerjik reaksiyon ortaya çıkar.
Patates Alerjisi Belirtileri
Patates alerjisi olan kişiler, patatese dokunduğunda ya yediğinde hemen alerjik reaksiyon meydana gelir. Bu alerjik reaksiyon bazen birkaç saat sonra da yaşanabilir. Patatesleri soyarken ya da keserken ellerinizde kızarıklık yaşayabilirsiniz. Ya da patates içeren bir besin yerseniz dudaklarınızda karıncalanma hissedebilirsiniz. Patates alerjisinin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, bazı kişilerde şiddetli olabilirken bazı kişilerde ise hafif belirtiler yaşanabilir.
Patates alerjisinin belirtileri şunlardır;
- Hapşırma,
- Burun akıntısı,
- Sulu, şişmiş ve kaşıntılı gözler,
- Boğaz ve ağızda kaşıntı hissi,
- Kaşıntılı cilt veya egzama benzeri döküntü,
- Kurdeşen,
- Dudaklarda karıncalanma,
- Kusma, ishal,
- Nefes almada zorluk,
- Hızlı kalp atımı,
- Hırıltılı solunum,
- Ağız, dil ve boğazda şişlik,
- Kan basıncında düşüş,
- Anafilaksi (alerjik şok)
*Anafilaksi çok ciddi bir durumdur ve hemen tıbbi destek alınmalıdır. Hayati risk oluşturan anafilaksi, komaya hatta ölüme bile sebep olabilir.
Patates Alerjisinde Risk Faktörleri ve Çapraz Reaksiyon
Patates; Patlıcangiller bitki ailesinin bir üyesidir. Bu ailede birçok sebze, meyve ve bitki vardır. Patates alerjisi olan birinin, aile üyelerinden diğer bitkilere de alerjisi olabilir.
Potansiyel alerjenler şunlardır:
- Domates,
- Kırmızı biber, dolmalık biber,
- Patlıcan,
- Tütün,
- Pul biber gibi biber içeren baharatlar…
Bazen yiyecek dışındaki bir maddeye karşı alerji de sizi besin alerjisine karşı duyarlı hale getirebilir. Buna çapraz reaktivite denir. Örneğin, huş ağacı polenine alerjiniz varsa patatese de alerjiniz olabilir.
Patates Alerjisi Teşhis ve Tedavisi
Patates alerjisi belirtilerine sahipseniz ya da şüphe duyuyorsanız bir alerji uzmanı ile görüşmeniz faydalı olacaktır. Alerji uzmanınız tıbbi geçmişinizi de inceleyerek alerjinizin olup olmadığını belirlemek için bir dizi yöntem ve test yapacaktır. Deri prick testi bu testlerden biridir. Bu testte, alerjen olduğundan şüphelenilen bir miktar alerjen cildinize yerleştirilir. Daha sonra şüpheli alerjenin cildinize nüfuz etmesi için küçük bir çizik ya da delik açılır cildinizde. Uygulama bölgesinde herhangi bir kabarıklık ya da kızarıklık varsa bu maddeye karşı alerjiniz olduğu anlamına gelebilir. Alerji uzmanınızın kesin teşhis için uygulayacağı test ve yöntemler, belirtilerinize ve durumunuza göre değişkenlik gösterebilir. Patates alerjisinde, diğer besin alerjilerinde de olduğu gibi, alerjik reaksiyona neden olan maddeden uzak durmak en etkili tedavi yöntemidir. Alerjene maruziyeti azaltmak, alerjinizi kontrol altına almanızı sağlar. Bazı durumlarda alerji uzmanınız, alerjinin rahatsız edici belirtilerini azaltmak için antihistaminik ilaç kullanmanızı önerebilir. Bu ilaçlar alerjik reaksiyonu engellemez, belirtilerin hafiflemesini sağlar. Alerjik reaksiyonun şiddetli belirtiler vermesi durumunda kullanabileceğiniz bir adrenalin oto enjektörü alerji uzmanınız tarafından reçete edebilir. Bu oto enjektörün kullanılması gereken durumlar ve kullanım şekli ile alakalı alerji uzmanınız size detaylı bir eğitim verecektir.