Bebeklerde besin alerjisi; bebeğinizin yediği bir yiyeceği bağışıklık sisteminin zararlı olarak algılaması sonucu ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi çoğunlukla zararsız olan bir yiyeceği zararlı olarak algılar. Bu yiyeceği tehdit olarak görür ve bir reaksiyon oluşmasının önünü açar. Zararlı olarak gördüğü yiyeceğe karşı bağışıklık sistemi antikorlar oluşturur. Bebeğinizin çeşitli maddelere karşı alerjisi olabilir ve bu alerjilerden kaynaklanan çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir.
Bebeklerde Besin Alerjisi Belirtileri
Bebeklerde besin alerjisi belirtileri nelerdir sorusuna cevap olacak nitelikte yaygın ve bilinen belirtiler vardır. Bu belirtiler şu şekilde belirtilebilir:
- İshal,
- Mide bulantısı veya kusma,
- Mide krampları veya mide ağrısı,
- Egzama,
- Kırmızı ve kaşıntılı döküntü yani kurdeşen,
- Boğazda kaşıntı ya da gerginlik,
- Kan basıncının düşmesi sebebi ile baş dönmesi,
- Yüzün şişmesi,
- Öksürük,
- Burun akıntısı ve tıkanması,
- Hırıltılı solunum veya nefes darlığı gibi astım semptomları.
Bebeklerde gıda alerjisinin şiddetli belirtileri:
Anafilaksi; çok ciddi bir durumdur, hayati tehlike arz eder ve şunları içerir;
Nefes almada güçlük,
Boğaz kapanıyormuş hissi,
Ses kısıklığı veya konuşma güçlüğü,
Yüzün, dudakların ve boğazın şişmesi,
Soğuk, nemli veya mavi cilt,
Baygınlık,
Hızlı ve zayıf kalp atış hızı,
Kan basıncında ani düşüş,
Bilinç kaybı,
Nöbet.
Anafilaksi çok acil bir durumdur ve hemen müdahale edilmesi gerekir.
Alerjik belirtiler genellikle yemek yendikten sonra dakikalar ya da saatler içinde başlayabilir. Belirtiler her çocukta farklı olabilir. Bir ya da daha fazla belirti oluşabilir. Belirtilerin şiddeti her çocukta farklılık göstermekle birlikte hafif belirtiler yaşanabilmesinin yanı sıra ciddi belirtiler de yaşanabilir. Bebeklerde besin alerjisi belirtilerden herhangi birini ya da daha fazlasını görmeniz durumunda en kısa sürede çocuk alerji uzmanı ile görüşmeniz gerekmektedir.
Bebeklerde Besin Alerjisine Yol Açan Yaygın Besinler
Bebeklerde besin alerjisi gelişme durumu, yetişkinlere göre daha yaygındır. Bebeklerde besin alerjisine sebep olan çok sayıda yiyecek vardır. Ancak bu yiyecekler arasından yaygın olarak alerjik reaksiyona sebep olan yiyecekler bulunur. Bu yiyecekler 8 besinden oluşur; yumurta, süt, soya, buğday, balık, fındık ağacı, kabuklu deniz hayvanları ve fıstık. Bu besinler bebeklerde görülen en yaygın alerjenlerdendir. Bu besin alerjilerinden bazıları çocukluk çağının ilerleyen yaşlarında aşılmış olur. Ancak bazı alerjiler yaşam boyu devam eder. Örneğin yumurta ve süt alerjisi çocukluk çağının ilerlemesi ile birlikte genellikle etkisini yitirir. Bu sebeple yetişkinlerde yumurta ve süt alerjisi yaygın değildir. Kuruyemiş ve balık alerjisi ise ömür boyu sürebilen alerjilerdir. Bebeklik döneminde gelişen alerjiler anne sütü ile de bebeğe geçebilir. Özellikle anne sütü ile beslenen bebeklerde besin alerjisi gelişmesi durumlarında annenin de beslenme listesini gözden geçirmesi gerekmektedir. Örneğin inek sütü alerjisi olan bir bebeğin annesinin de inek sütü ve inek sütünden yapılan besinleri (peynir, yoğurt, tereyağı vb.) tüketmemesi gereklidir.
Bebeklerde Besin Alerjisi Teşhis ve Tedavisi
Bebeklerde besin alerjisi teşhisi konulurken çeşitli test ve yöntemler kullanılır. Bu testlerden en çok uygulanan deri testi yöntemidir. Deri testi ile alerjiye neden olduğu düşünülen besin çok az miktarda deri altına enjekte edilir. Deri altına enjekte edilen alerjen zerresinin bebekte ne gibi değişimlere yol açtığı gözlemlenir. Bebekte herhangi bir reaksiyon, kızarıklık, kabarma gibi, gelişirse enjekte edilen madde alerjen olarak kabul edilir. Enjekte edilen maddeye karşı herhangi bir reaksiyon gelişmezse o madde elenir yeni madde ile teste devam edilebilir. Deri testinin uygulaması acısızdır ve bebek açısından zorlayıcı değildir. Deri testinin yanı sıra kan testi de yapılabilir. Ancak deri testi, daha kesin sonuçlar vermesi bakımından sık tercih edilen testler arasındadır. Bebeğin tıbbi öyküsüne ve belirtilerine göre teşhiste uygulanacak yöntem değişkenlik gösterebilir. Alerji uzmanının uygulayacağı yöntemler teşhis koyucu olup alerjen maddeyi bulmayı sağlayacaktır. Alerjik reaksiyona neden olan besin, yani alerjen, tespit edildikten sonra tedavi aşamasına geçilir. Alerjilerde en iyi tedavi yöntemi alerjenden uzak durmaktır. Alerjen besini bilmek alerjik reaksiyon oluşumunu engellemenize yardımcı olacaktır. Bebeğinizin besin alerjisini yönetmek için alerji diyetisyeni ile ortak bir plan hazırlayabilirsiniz. Özellikle anne sütü ile beslenen bebeklerinin annelerinin beslenme listeleri konusunda diyetisyenden yardım alması, durumun kontrol altına alınmasında etkili olacaktır. Örneğin süt alerjisi olan ve anne sütü ile beslenen bebeğin annesin de diyetini düzenlemesi gerekebilir ve bazı inek sütü içeren besinlerle alakalı annenin bilgisi olmayabilir. Bu durumları iyi yönetmek ve kontrol edebilmek için alerji diyetisyeni ile ortak bir çalışma yürütülebilir.