Bakliyatlar, çoğu insan için sağlıklı beslenmenin en önemli parçalarından biridir. Lif ve protein yönünden zengin olan baklagiller, sık tüketilen besinler arasında yer alır. Ancak bazı kişilerde bakliyat grubunda olan besinler alerjik reaksiyona neden olabilir. Besin alerjisi türlerinden biri olan bakliyat alerjisi yaygın bir alerjik reaksiyon türüdür. Besin alerjisi, kısaca şöyle tanımlanabilir; bir kişinin bağışıklık sistemi bir yiyeceğe gereksiz ve aşırı bir tepki verdiğinde besin alerjisi ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi o yiyeceği tehdit olarak algılar ve bu durumla bir mücadele içine girerek antikor üretir. Bunun neticesinde alerjik reaksiyon belirtileri ortaya çıkar. Bakliyatlar da besin alerjisinin yaygın türleri arasında yer edinir. Bakliyat adı verilen besinlerdeki proteine karşı vücudun aşırı tepki vermesi sonucu bakliyat alerjisi oluşur.
Bakliyat Alerjisine Neden Olabilecek Besinler
Bakliyat alerjisine neden olabilecek yaygın besinler vardır bu besinler şunlardır:
Yer fıstığı: Yer fıstığı özellikle çocuklarda görülen yaygın bir alerjik reaksiyon nedenidir. Yer fıstığı alerjisinin belirtileri çok ciddi sonuçları beraberinde getirebilir.
Acı bakla: Bazı acı bakla türlerinin tohumları yiyecek olarak yetiştirilir. Bunlar, hamur işleri, turtalar, krep gibi unlu mamullerde kullanılabilir.
Soya: Soya alerjisi de özellikle bebeklerde ve çocuklarda görülebilmekle birlikte her yaştan kişide görülebilen bir alerjik reaksiyona sebep olabilir.
Protein içeren bir yiyeceğin alerjik reaksiyona neden olabilme ihtimali vardır. Bakliyat alerjisi olan kişilerin ayrıca şunlara da yaygın bir şekilde alerjisi olabilir; mercimek, nohut, yeşil bezelye, börülce, fasulye, kuru fasulye, çemen otu, maş fasulyesi, barbunya, lima fasulyesi…
Bakliyat Alerjisi Belirtileri
Bakliyat alerjisinin çok sayıda belirtisi vardır ve bu belirtiler her yaştan kişide ortaya çıkabileceği gibi belirtilerin şiddeti kişiden kişiye farklılık da gösterebilir. Tüm bakliyat alerjilerinin belirtileri benzerdir. Bakliyat alerjisi, bebeklik döneminde anne sütü ile bebeğe geçebileceği gibi yetişkinlik döneminde de gelişebilir. Çocuklarda genel olarak ürtiker, egzama, kızarıklık gibi belirtiler görülebilir.
Bakliyat içeren bir yiyecek yenildiği zaman genellikle aşağıdaki belirtiler ortaya çıkar:
- Egzama (ciltte kuruluk, kızarıklık),
- Vücutta kaşıntı ve kızarıklık,
- Bakliyatı tükettikten bir veya iki saat içinde dudak etrafında kızarıklık, dudak ya da dilde şişme,
- Dışkıda kan veya mukus,
- Tekrar eden kusma,
- Tedaviye yanıt vermeyen reflü,
- Hırıltı,
- Nefes darlığı,
- Burun tıkanıklığı ya da akıntısı,
- Bakliyat tükettikten kısa süre sonra anafilaksi adı verilen alerjik şok.
Bu belirtilerden bir veya birden fazlası kişide görülebilir. Belirtilerden herhangi birine sahipseniz mutlaka bir uzmana danışmalısınız. Ciddi sonuçları da olabilen bakliyat alerjisi için bir alerji uzmanına görünmek önemlidir.
Bakliyat Alerjisi Teşhisi
Bakliyat alerjisi belirtilerinden herhangi birini gösteriyorsanız ya da bakliyat alerjiniz olduğundan şüpheleniyorsanız mutlaka bir alerji uzmanına başvurmalısınız. Alerji uzmanları, neye karşı alerjiniz olduğunu teşhis edebilecek en yetkili uzmanlardır. Bakliyat alerjisi şüphesi bulunan kişilere alerji uzmanları tarafından kandan ya da deriden alerji testi yapılabilir. Bakliyat alerjisi olan kişiler bakliyatın içinde bulunan alerjenlere göre farklı tepkiler verebilirler. Bu durum da alerji testlerinde yanlış sonuçlar çıkmasına neden olabilir. Kan ve deri testinde birden fazla bakliyata duyarlılık çıkması, alerjeni bulma konusunda yanıltıcı olabilir. Bu durumlarda mevcut bakliyat alerjisini doğrulamak için moleküler alerji testi yapılabilir. Teşhis konusunda alerji uzmanları alerjeni bulmak için çeşitli yöntemlere de başvurabilir. Besin yükleme testi de alerji uzmanları tarafından yapılan bir testtir. Alerjiye neden olduğu düşünülen bir besin kademeli olarak kişiye verilir. Kişi besini yedikten sonra oluşan semptomlara bakılır. Bu test alerji uzmanını gözetiminde ve klinik ortamında yapılmalıdır.
Bakliyat Alerjisinin Tedavisi
Bakliyat alerjisinin kesin bir tedavisi yoktur. İzlenebilecek en önemli yöntem alerjik reaksiyona neden olan bakliyattan uzak durmaktır. Bakliyat alerjisinde çapraz reaksiyon riski olduğu için tüketebileceğiniz bakliyat ile ilgili alerji uzmanınız size gerekli bilgiyi verecektir. Örneğin, yer fıstığı ve soya da bakliyat ailesinden olduğu için diğer bakliyatlardan herhangi birine alerjisi olan kişilerin bu besinleri tüketmeden önce alerji uzmanına danışması gerekir. Bakliyat alerjisi anafilaksi gibi ciddi bir şoka neden olabilir. Bu durumu göz önünde bulundurarak alerji uzmanınız, alerjik şok durumunda kullanabileceğiniz bir adrenalin oto enjektörü reçete edebilir. Bu enjektörün kullanım zamanı ve yöntemi ile ilgili alerji uzmanınız tarafından size detaylı bir bilgi verilecektir. Özellikle paketli gıda alırken içindekiler kısmını okumanız ve içeriğinden şüphelendiğiniz ürünleri tüketmemeniz gerekir. Dışarıda yemek yerken de aynı şekilde yediğiniz yiyeceğin içerisinde bulunan malzemeleri detaylı bir şekilde öğrenmeniz alerjik reaksiyon geçirme durumunuzu en az seviyeye indirecektir.
Bakliyat Alerjisi Olanların Dikkat Etmesi Gereken Yiyecekler
- Vegan ve vejetaryen yiyecekler; salatalar, soslar, bitki sütleri ve işlenmiş vegan yiyecekler.
- Hint yemekleri; genel olarak mercimek olmak üzere çok sayıda bakliyat içerir.
- Çin yemekler; pek çok bakliyat içerebilir,
- Glutensiz yiyecekler; glutensiz kekler, ekmekler, pudingler ve hamur işleri, bezelye proteini, bezelye nişastası, bezelye unu, nohut ya da nohut unu içerebilir.
- Diğer yiyecekler; sosisler, balık ürünler, soslar, sorbeler ve spor takviyeleri de bezelye ya da nohut içerebilir. Humus, falafel, protein tozları, rezene, keçiboynuzu, hazır çorbalar, işlenmiş gıdalar, konserve yiyecekler gibi çeşitli yiyecekler de bakliyat içerebilir.