Ülkemizde koronavirüse karşı aşı uygulamaları Coronavac aşısı ile başladı. Yakın dönemde Biontech aşısının da uygulanmaya başlaması özellikle alerjisi olan kişilerde bazı endişeleri de beraberinde getirdi. Biontech aşısından sonra alerjik reaksiyon geliştiği yönündeki bazı bildirimler tedirginliğe yol açtı. Bu yazımızda besin alerjisi olan kişilerin Biontech aşısı yaptırıp yaptıramayacağını detaylı bir şekilde anlattık.
Pfizer Biontech Aşısı Nedir?
Biontech aşısı, koronavirüse karşı kanıtlanmış, mRNA tabanlı bir COVİD 19 aşısıdır. mRNA terimi kısaca şu şekilde açıklanabilir: Messenger ribonükleik asit (mRNA) aşıları, vücudun kendi bağışıklık tepkisini uyaran yeni bir teknolojidir. Bu aşılar, belirli bir virüs özelliğinin (virüs antijeni) “planı” veya kodu dahil olmak üzere haberci RNA’dan bilgi içerir. Bilgi, vücudun bu antijeni kendi başına üretmesini sağlar: mRNA, antijenin üretimi için bilgiyi proteinleri yapan hücre makinemize aktarır. Vücudumuzdaki hücreler daha sonra antijeni yüzeylerinde sunar ve böylece istenen spesifik bağışıklık tepkisini tetikler. Vücut virüsle temas ettiğinde, bağışıklık sistemi spesifik antijeni tanır ve virüsle ve dolayısıyla enfeksiyonla hızlı ve hedefli bir şekilde savaşabilir.
Biontech Aşısının Etkinlik Oranı Nedir?
Koranavirüs aşılarının geliştirildiği andan beri en merak edilen konulardan biri de aşıların koruyuculuk oranı olmuştur. Pfizer Biontech aşısının etkinlik oranı için firmanın yaptığı açıklamada etkinlik oranının %91.3 olduğunu belirtmiştir.
Ülkemizde yapılan ilk korona aşısı olan Coronavac aşısının etkinlik oranı ise Türkiye verilerine göre %83 olarak bildirilmiştir.
Biontech Aşısının Yan Etkisi Var Mı?
Yan etkiler her aşıda görülebilen bir durumdur. Dolayısıyla korona aşılarında da bazı yan etkilerin görülmesi beklenmedik bir durum değildir. Biontech aşısının yan etkileri klinik denemeler sırasında sıklık sırasına göre belirlenmiştir ve şunlardır:
- Enjeksiyon bölgesinde ağrı ve şişlik,
- Yorgunluk,
- Baş ağrısı,
- Kas ağrıları,
- Titreme,
- Eklem ağrısı ve ateş.
***Ateş, özellikle ikinci doz uygulandıktan sonra daha sık görülmektedir.
Besin Alerjisi Olanlar Biontech Aşısı Yaptırabilir Mi?
Aşılara karşı gelişen alerjik reaksiyonlar aşının aktif bileşeninden ziyade aşıda bulunan katkı maddelerine, koruyucular ve antibiyotikler gibi çeşitli bileşenlere bağlıdır. Aşılar üretim sürecinde çok az protein içerebilir. Biontech aşısında, milyon doz aşı başına yaklaşık olarak on bir vakada şiddetli alerjik reaksiyon gözlemlenmiştir. Bu alerjik reaksiyonların genellikle ilk 15 dakika içinde geliştiği raporlanmıştır. Ayrıca reaksiyonların, çoğunlukla bir alerji veya alerjik reaksiyon öyküsü olan kişilerde meydana geldiği bildirilmiştir.
Meydana gelen alerjik reaksiyonların Biontech aşısının içinde bulunan polietilen glikol (PEG) maddesine karşı geliştiği düşünülmektedir.
Besin katkı maddelerine karşı alerjisi gelişenlerde de alerji nedeni PEG olabileceği için, gıda katkı maddesine alerjisi olanlarda Pfizer BioNTech aşısına karşı alerji gelişme riski düşük derecede mevcuttur.
Besinlerde katkı maddesi olarak E1521 kodu ile uzun yıllardır PEG kullanılmaktadır. İlk defa 1982 yılında dondurmanın içindeki bir PEG ürünü olan polisorbat 80’e karşı alerjik reaksiyon bildirilmiştir. Daha sonra az sayıda olmakla birlikte besinlerin içindeki PEG’e karşı gelişen ciddi alerjik reaksiyonlar bildirilmiştir. Polisorbat 80 şu anda yapılan birçok aşıda mevcuttur. Bu nedenle besin katkı maddelerine alerjisi olanların BioNTech aşısı sonrası alerji riski oldukça düşüktür. Sadece 30 dakika boyunca hastanede gözlem altında beklemeleri faydalı olacaktır.
Sonuç olarak besin alerjisi olanlar Biontech aşısını güvenle olabilir, besin katkı maddesine karşı alerjisi olanlar düşük de olsa alerji riski olması nedeniyle her iki dozdan sonra da 30 dakika bekleme koşuluyla her iki aşıyı yaptırabilirler.
Aşıya Bağlı Alerjik Şok Gelişirse Hangi Belirtiler Oluşur?
Alerjik şok şiddetli bir reaksiyondur ve acil tedavi edilmesi gerekir. Alerjisi olan kişiler, alerjik şok konusunda bazı endişeler yaşayabiliyor. Alerjik şok, deri, kalp ve dolaşım ve solunum sistemini etkilemektedir. Alerjik şok durumunda genel olarak şu belirtiler meydana gelebilir:
- Deride döküntü, kızarıklık, kaşıntı gibi bulgular,
- Dil ve dudaklarda şişlik,
- Nefes darlığı ve astım belirtileri,
- Tansiyon düşmesi,
- Hızlı nabız,
- Kusma, karın ağrısı, ishal,
- Bayılma.
Sonuç olarak:
- Besin alerjisi olan kişilerin Pfizer Biontech aşısını olmalarında herhangi bir sakınca yoktur.
- Biontech aşısı olup da besin alerjisi olan kişilerde ilgili şiddetli bir alerjik reaksiyon durumu bildirilmemiştir.
- Alerjisi olan kişilerin aşılarını hastane ortamında olmaları ve aşıdan sonra 30 dakika hastanede gözlem altında beklemeleri faydalı olacaktır.
- Koronavirüsle mücadele ettiğimiz bu zorlu günlerde aşının önemi oldukça büyüktür ve sırası gelen herkesin aşı olması virüsten kurtulma yolunda atılacak en iyi adımlardan biridir.