Siz veya aile üyenizin anafilaksi yaşadığını düşünüyorsanız, derhal epinefrin oto enjektörünü kullanın ve 112’yi arayın. Anafilaksi, ağır, potansiyel olarak yaşamı tehdit edici bir alerjik reaksiyondur. Belirtiler, solunum ve kan dolaşımı dahil olmak üzere vücudun birkaç bölgesini etkileyebilir.
Anafilaksi Nedenleri
Besin alerjisi en yaygın anafilaksi nedenidir, ancak böcek sokmaları, ilaçlar veya lateks gibi diğer bazı alerjenler potansiyel tetikleyiciler olabilir. Nadiren, anafilaksi egzersizden kaynaklanır. Yaygın olmayan başka bir form, bir insan problemli bir yiyecek yedikten hemen sonra egzersiz yaptığında ortaya çıkabilir. Belirlenebilir bir tetikleyici olmadan anafilaksinin ortaya çıkması çok nadirdir.
Sekiz besin, besin alerjisi reaksiyonlarının çoğunu oluşturur: süt, yumurta, yer fıstığı, ağaç fındığı, soya, buğday, balık ve kabuklu deniz ürünleri. Ancak herhangi bir besin anafilaksiye neden olabilir. Hem astımı hem de besin alerjisi olan kişiler, anafilaksi için daha büyük risk altındadır.
Anafilaksinin Önlenmesi ve Tedavisi
Anafilaksiyi önlemenin tek yolu, sorunlu gıdalardan tamamen kaçınmaktır.
Epinefrin (sentetik bir adrenalin şekli), anafilaksinin ciddi semptomlarını tersine çevirebilen bir ilaçtır. Epinefrin oto enjektörü olarak da bilinen, kendiliğinden enjekte edilebilir bir iğne olarak mevcuttur. Reçetesi olan kişiler gerektiğinde bu cihazı taşıyabilir ve kullanabilir. Epinefrin anafilaksi için oldukça etkili bir ilaçtır, ancak amaçlandığı şekilde çalışması için derhal uygulamanız gerekir. Gecikmeler 30 dakika kadar kısa bir sürede ölüme neden olabilir.
Daha fazla değerlendirme için tedavi gören kişiyi daima acil servise götürün. Epinefrin almış birinin alerjik reaksiyon için hala daha fazla tedaviye ihtiyacı olabilir. Bunu hemen epinefrin vermiş olsanız ve semptomlar azalsa bile yapın.
Besin Alerjisi Olan Kişiler İçin Anafilaksi İpuçları
İhtiyat, anafilaksiye karşı ilk savunma hattınızdır.
- Alerjenlerden kaçınmak için gereken herşeyi öğrenin.
- Yiyecek etiketlerini dikkatlice okuyun ve başkasının hazırladığı yiyecekleri yerken soru sormaktan çekinmeyin.
- Gittiğiniz her yerde ilaçlarınızı yanınızda bulundurun.
- Acil ilaçların ne zaman ve nasıl kullanılacağı hakkında alerji uzmanınızla konuşun.
- Reçetelerinizin güncel olduğundan emin olun. Süresi doldukça tekrar alın.
- Tıbbi kimlik takmayı düşünün (bilezikler veya diğer takılar gibi).
- Elinizde olan tek şey süresi dolmuş epinefrinse kullanmaktan çekinmeyin – sonra 112’yi arayın.
- Anafilaktik belirtilerinizin iyileşip iyileşmeyeceğini görmek için beklemeyin! Acil ilaçlarınızı reçete edildiği şekilde kullanın ve epinefrin vermeyi geciktirmeyin. Alerjik reaksiyondan kaynaklanan riskler ilaçtan kaynaklanan risklerden daha fazladır.
- İlacınız reaksiyonu durdurmuş olsa bile, derhal değerlendirme ve daha ileri tedavi için acil servise gidin.
- Sorunlu yiyecekler yiyerek şansınızı zorlamayın. Epinefrin kusursuz bir tedavi değildir.
ANAFİLAKSİ BELİRTİLERİ
Anafilaksi çoğu zaman bir kişi sorunlu bir yiyecek yedikten sonra dakikalar içinde başlar. Daha az yaygın olarak, semptomlar saatler sonra başlayabilir. Hastaların yüzde 20’sine kadarı ilk semptomlarının azalmasından saatler veya hatta günler sonra ikinci bir semptom dalgası yaşarlar. Buna bifazik anafilaksi denir.
Aşağıdakilerden herhangi biri, besin alerjenini aldıktan sonra dakikalar veya saatler içinde gerçekleşirse, anafilaksinin ortaya çıkma olasılığı yüksektir:
- Bir kişinin cilt, burun, ağız veya gastrointestinal sistem ile ilgili semptomları varsa ve bunlar:
- Nefes alma zorluğu veya
- Tansiyon düşmesi (örneğin soluk, zayıf nabız, kafa karışıklığı, bilinç kaybı)
- Bir kişi şüpheli bir alerjene maruz kaldıysa ve aşağıdakilerden iki veya daha fazlası meydana geldiyse:
- Cilt belirtileri veya şişmiş dudaklar
- Nefes almada zorluk
- Tansiyon düşmesi
- Gastrointestinal semptomlar (örneğin, kusma, ishal, kramp)
- Bir kişi bilinen bir alerjene maruz kaldıysa ve aşağıdakileri yaşadıysa:
- Tansiyon düşmesi, zayıflığa veya bayılmaya neden olur
ANAFİLAKSİ TEDAVİSİ
Hastalar ve aileleri şiddetli bir reaksiyona nasıl müdahale edeceğini bilmelidir. Eğer alerji uzmanınız epinefrin reçetelerse, otomatik enjektörün nasıl uygun şekilde kullanıldığını öğrenmek konusunda gergin olmak normaldir. Binlerce insanın bu cihazları kullanmayı başarılı bir şekilde öğrendiğini ve pratikle sizin de öğreneceğinizi unutmayın.
Talimatları dikkatlice okuduğunuzdan ve üreticinin sağladığı eğitim cihazını kullanarak pratik yaptığınızdan emin olun. Eğitim videosu olup olmadığını görmek için üreticinin web sitesine bakın. İhtiyacınız olan tüm bilgilere sahip olduğunuzdan ve egzersiz cihazı ile pratik yaptığınızdan emin olarak, anafilaksi meydana geldiğinde oto enjektörü kullanmak için iyi hazırlanacaksınız. Acil bir duruma hazırlıklı olduğunuzu bilmek sizi rahatlatacaktır. Doktorunuzun hangi tipte otomatik enjektör reçete ettiğine bağlı olarak, ayrıntılı talimatları ve kaynakları çevrimiçi olarak bulabilirsiniz.
Epinefrinin belli bir süre sonra (genellikle bir yıl civarında) zaman aşımına uğradığını unutmayın, bu nedenle son kullanma tarihini kontrol ettiğinizden ve reçetenizi zaman içinde yenilediğinizden emin olun. İlacınızı asla almanıza gerek kalmasa bile, daima kullanılabilir durumda ve kullanıma hazır olması önemlidir. (Alerji uzmanları genel olarak eğer bir anafilaktik reaksiyonunuz varsa ve epinefrininiz kullanım süresi sona ermişse, yine de oto enjektörü kullanmanız ve her zaman olduğu gibi hemen yardım almak için 112’yi aramanızı önermektedir.)